Sürekli, Geçmeyen Öksürük

Sürekli, Geçmeyen Öksürük Nedir?

Öksürük, solunum yollarını yabancı maddelerden, balgamdan veya mikroorganizmalardan temizlemek için vücudun geliştirdiği doğal bir savunma refleksidir. Ancak iki haftadan uzun süren veya tedaviye rağmen 8 haftadan fazla devam eden öksürük, “kronik öksürük” olarak adlandırılır ve mutlaka altında yatan bir nedenin araştırılması gerekir.

Bu durum yalnızca rahatsız edici bir belirti değil, bazen ciddi bir hastalığın erken uyarı sinyali de olabilir.

Sürekli, Geçmeyen Öksürüğün Nedenleri

Sürekli öksürük birçok sistemle ilişkili olabilir. En sık karşılaşılan nedenleri sizin için alt alta sıralayacağım:

1. Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları Sonrası Öksürük (Postenfeksiyöz Öksürük)

Grip, nezle, sinüzit veya farenjit gibi üst solunum yolu enfeksiyonları geçtikten sonra öksürük bazen haftalarca sürebilir. Bu durum genellikle boğaz arkasında hissedilen geniz akıntısı ve solunum yollarında tahrişin devam etmesiyle ilişkilidir.

Bu öksürük genellikle kuru karakterlidir, özellikle geceleri ve sabahları artabilir.

2. Alerjik Nedenler ve Astım

Alerjik rinit veya mevsimsel alerjilerde burun ve boğaz mukozasında hassasiyet artar. Alerjenlere (toz, polen, küf, hayvan tüyü gibi) maruziyet, sürekli öksürüğe, geniz akıntısına ve burun tıkanıklığına neden olabilir. Alerjenlerle bir kez temas ettikten sonra uyarıcı her tür durum (kokular, sıcaklık değişikliği, yemek yemek gibi) burun tıkanıklığı, geniz akıntısı ve öksürüğe yol açabilir.

Astım ise öksürüğün en sık kronik nedenlerinden biridir. Özellikle gece artan, hırıltı eşlik eden, nefes darlığıyla seyreden öksürük atakları astımı düşündürür.

3. Reflü (Gastroözofageal Reflü Hastalığı)

Mide asidinin yemek borusuna ve boğaza kaçması sonucu oluşan reflü, boğazda yanma, ses kısıklığı ve inatçı kuru öksürük ile kendini gösterebilir. Özellikle yatarken ya da sabahları öksürük artıyorsa reflü akıla gelmelidir.

Asit, yalnızca boğazı tahriş ederek gırtlak seviyesinde ödem oluşturup, öksürük refleksini tetiklemez. Yemek borusuna mideden geçen, yanı alt yemek borusu kapakçığını geçen içerikler yukarıda boğaz bölgesinde de refleks duyarlılık artışına yol açabilir.

4. Sigara Kullanımı ve Duman Maruziyeti

Sigara dumanı, solunum yollarında kronik tahriş ve iltihaplanmaya neden olur. Uzun süre sigara içen kişilerde kronik bronşit gelişebilir. Bu durumda sabahları balgamlı öksürük tipiktir.

Pasif içicilik (sigara içilen ortamda bulunmak) bile özellikle çocuklarda kronik öksürüğe yol açabilir.

5. Kronik Akciğer Hastalıkları (KOAH, Bronşektazi, Kronik Bronşit)

Bu hastalıklarda akciğerlerde kalıcı hasar gelişmiştir ve bu durum sürekli balgam üretimine, nefes darlığına ve inatçı öksürüğe yol açabilir. Öksürük genellikle balgamlıdır ve sabahları belirginleşir. Uzun süre sigara içen veya tozlu ortamda çalışan kişilerde sık görülür.

6. İlaç Kullanımı

Bazı tansiyon ilaçları (özellikle ACE inhibitörleri) kuru, sürekli bir öksürüğe neden olabilir. Bu ilaçlar genellikle “-pril” ile biten etken maddelerdir (örneğin ramipril, enalapril gibi).

7. Boğaz ve Gırtlak Problemleri

Sürekli ses kullanımı, ses teli nodülü, polipler, kronik larenjit veya gırtlak reflüsü gibi nedenler boğazda tahriş ve öksürük oluşturabilir. Bazı durumlarda boğazda yabancı cisim hissi, bir şey varmış hissi, takılma hissi ve ses kısıklığı, öksürüğe eşlik edebilir.

Tanı Yöntemleri

Sürekli geçmeyen öksürükte doğru tanı, etkili tedavinin temelidir.

Kliniğimize başvurduğunuzda öksürüğe neden olan sorunun anlaşılabilmesi için yapılabilecek incelemeler şunlardır:

• KBB muayenesi ve endoskopik olarak burun, sinüs ağızları, geniz, yutak ve gırtlağın değerlendirilmesi
• Akciğer grafisi veya bilgisayarlı akciğer tomografisi
• Solunum fonksiyon testleri (spirometri)
• Alerji testleri
• 24 saatlik pH monitörizasyonu

Tedavi Yöntemleri

Sürekli öksürüğün tedavisi altta yatan nedene göre planlanmalıdır.

Ancak tedavi yalnızca ilaçlardan ibaret değildir; yaşam tarzı değişiklikleri, çevresel düzenleme ve destekleyici önlemler de önem arz eder.

1. İlaç Tedavileri

• Alerjik öksürükte: Antihistaminikler, kortizonlu burun spreyleri
• Astımda: İnhaler bronkodilatörler, kortizonlu ilaçlar
• Reflüde: Asit baskılayıcılar, mide koruyucular
• Enfeksiyon sonrası öksürükte: Mukus çözücüler, gerekirse kısa süreli öksürük baskılayıcılar
• Bakteriyel enfeksiyonlarda: Uygun antibiyotik tedavisi

2. Yaşam Tarzı Düzenlemeleri

• Sigara ve tütün ürünleri kullanımını mümkünse bırakmak, değilse azaltmak
• Evin havasını nemli tutmak
• Bol sıvı tüketmek, boğazı nemli tutmak
• Reflü hastalarında baharatlı, asitli ve yağlı yiyecekleri azaltmak
• Geceleri yatarken başı yükseltmek
• Düzenli egzersiz ve dengeli beslenme

3. Destekleyici ve Tamamlayıcı Önlemler

• Buhar inhalasyonu: Solunum yollarını nemlendirir, balgamı yumuşatır.
• Tuzlu su gargarası: Boğaz tahrişini hafifletir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Aşağıdaki durumlar ciddiye alınmalı ve mutlaka bir Kulak Burun Boğaz Hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır:

• Öksürüğün 3 haftadan uzun sürmesi
• Kanlı balgam, göğüs ağrısı, nefes darlığı, kilo kaybı gibi ek belirtiler
• Gece uykudan uyandıran veya günlük yaşamı etkileyen öksürük
• Çocuklarda veya yaşlılarda uzun süren öksürük

Özet

Süreklilik arz eden, geçmeyen öksürük, basit bir rahatsızlık gibi görünse de altında alerji, reflü, astım, kronik bronşit veya gırtlak problemleri gibi çok çeşitli nedenler yatabilir. Bu nedenle öksürük uzun sürdüğünde, nedenini belirlemek ve uygun tedaviyi planlamak için bir Kulak Burun Boğaz Hastalıkları uzmanına başvurmak en doğru yaklaşımdır.