Boyunda Şişlik Neden Olur?

Boyunda Şişlik: Neden Olur? Hangi Hastalığın Belirtisi? Ne Zaman Tehlikelidir?

Boyunda ortaya çıkan şişlikler, çocuklardan yetişkinlere kadar her yaşta görülebilen yaygın bir durumdur. Çoğu zaman basit enfeksiyonlara bağlı olsa da bazen daha ciddi hastalıkların ilk belirtisi olabilir. Bu nedenle boyunda fark edilen her yeni şişliğin dikkatle değerlendirilmesi önemlidir.

Bazı şişlikler kişinin günlük yaşamını etkilemezken, bazıları ağrı, yutma zorluğu veya estetik kaygılara yol açabilir. En önemli nokta, şişliğin nedenini doğru şekilde belirlemektir. Özellikle uzun süredir devam eden veya büyüyen şişliklerde erken tanı hayati önem taşır.

Boyunda Şişlik Nedir?

Boyundaki kaslar, cilt altı dokular, lenf bezleri, tükürük bezleri veya tiroid bezi gibi yapılarda büyüme ya da kitle oluşması sonucunda ortaya çıkan kabarıklıklara boyunda şişlik denir.

Şişlik:

• Tek taraflı veya iki taraflı olabilir
• Yavaş ya da hızlı büyüyebilir
• Ağrılı ya da ağrısız seyredebilir
• Sürekli veya geçici olabilir

Bazı şişlikler elle hissedilirken bazıları dışarıdan kolay fark edilmeyebilir.

Boyunda Şişliğin Başlıca Nedenleri

1. Lenf Bezi Büyümeleri (Enfeksiyonlar)

Boyundaki lenf bezleri bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır. Enfeksiyon durumunda bu bezler büyüyerek şişliğe yol açabilir.

Sık nedenler:

• Grip, nezle, viral üst solunumu yolu hastalıkları

• Sinüzit

• Bademcik iltihabı, Farenjit

• Diş ve diş eti enfeksiyonları

• Kulak enfeksiyonları

• Saçlı derideki problemler

Belirtiler:

• Hassas, dokunmakla ağrılı bezeler

• Kızarıklık, hafif ateş

• Enfeksiyon sonrası haftalarca sürebilen boyunda lokalize şişlik

2. Tükürük Bezi Sorunları

Dil altı, çene altı ya da kulak önü tükürük bezlerinde taş oluşumu veya kanal tıkanıklığı şişliğe neden olabilir.

Tipik bulgular:

• Yemek yerken şişlikte artış

• Ağızda acı tat

• Ağrı

• Tükürük akışında azalma

3. Tiroid Bezi Hastalıkları

Boynun orta hattında veya alt kısmında şişlik şeklinde görülebilir.

Nedenleri:

• Tiroid bezinin büyümesi (guatr)

• Tiroid nodülleri

• Tiroid kistleri

• Tiroid iltihapları

• Tiroidin iyi ya da kötü huylu tümörleri

Eşlik edebilecek belirtiler:

• Çarpıntı

• Kilo değişiklikleri

• Halsizlik

• Yutma güçlüğü

• Boğazda takılma, batma hissi

4. Doğumsal Kistler

Özellikle çocuklarda ve gençlerde daha sık görülür.

Örnekler:

• Tiroglossal kistler

• Brankiyal kistler

Genellikle:

• Ağrısız

• Hareketli

• Yavaş büyüyen kitlelerdir

Enfekte olduklarında kızarıklık ve ağrı görülebilir. Bir süre büyük olduktan sonra arada küçülebilir, aynı yerde tekrar büyüyebilir.

5. Tümörler

Boyunda uzun süredir devam eden, sert, hareketsiz ve ağrısız şişlikler tümör kaynaklı olabilir.

Risk faktörleri:

• Sigara

• Alkol

• İleri yaş

• HPV, EBV gibi viral enfeksiyonlar

Her sert şişlik kanser demek değildir, aksine boyun şişliklerinin çok küçük bir oranı kötü huylu hastalıklarla ilişkilidir, ancak bu tür şişliklerin mutlaka uzman tarafından değerlendirilmesi gerekir.

Boyunda Şişlik Hangi Yaşlarda Daha Sık Görülür?

Çocuklarda

• Enfeksiyonlara bağlı lenf bezleri en sık nedendir

• Doğumsal kistler daha yaygındır

Genç Yetişkinlerde

• Tükürük bezi taşları

• Tiroid nodülleri

• Viral enfeksiyonlar sık görülür

İleri Yaşta

• Geçmeyen şişliklerde tümör ihtimali göz önünde bulundurulur

• Sigara ve alkol kullanımı riski artırır

Boyunda Şişlik Tanısı Nasıl Koyulur?

Bir Kulak Burun Boğaz uzmanı tarafından yapılan detaylı kulak, burun, boğaz, baş ve boyun muayenesi tanı için ilk adımdır.

Hekim şişliğin:

• Boyutunu
• Sertliğini
• Ağrılı olup olmadığını
• Hareketliliğini
• Süresini
• Büyüme hızını

değerlendirir.

İhtiyaç halinde aşağıdaki yöntemlerden bir ya da birkaçı tanı koymada muayeneye ek bilgiler sağlar:

• Ultrason (ilk tercih)

• Kan tahlilleri

• MR / BT

• İnce iğne biyopsisi

• Sialendoskopi (tükürük bezi kanallarının değerlendirilmesi)

Boyunda Şişliğin Tedavisi

Tedavi tamamen nedene göre planlanır.

Enfeksiyonlarda

• Bakteriyal enfeksiyonlarda antibiyotik

• İltihap azaltıcılar

• Sıvı alımı

• Dinlenme

Tükürük Bezi Taşlarında

• Ilık-sıcak uygulama

• Masaj

• Bol su tüketimi

• İltihap azaltıcılar

Tiroid Hastalıklarında

• Kan testleri

• Ultrason takibi

• Gerekirse ilaç tedavisi veya cerrahi

Doğumsal Kistlerde

• Çoğunlukla cerrahi tedavi uygulanır

Tümörlerde

• Cerrahi

• Radyoterapi

• Kemoterapi

• Multidisipliner (gerektiğinde radyasyon onkolojisi ve medikal onkoloji ile) değerlendirme

Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?

Aşağıdaki durumlardan biri varsa mutlaka bir KBB uzmanına başvurmanız uygun olur:

• Şişlik 2–3 haftadan uzun süredir devam ediyorsa

• Sert, ağrısız ve giderek büyüyen bir kitle varsa

• Ateş, gece terlemesi, kilo kaybı varsa

• Nefes alma veya yutma güçlüğü geliştiyse

• Yemekle artan tükürük bezi şişliği varsa

• Ses kısıklığı eşlik ediyorsa

Sonuç

Boyunda ortaya çıkan şişlikler çoğu zaman tedavi edilebilir nedenlere bağlıdır. Ancak bazı durumlarda ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Geçmeyen veya sizi tedirgin eden bir şişlik fark ederseniz bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmanız en doğru adımdır.

Erken tanı hayat kurtarır.