Kronik Otitis Media (Kronik Orta Kulak İltihabı)

Otitis media, orta kulak boşluğunda mikroorganizmaların neden olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu enfeksiyon, yeni başlamış - kısa süreli ya da uzun süreli veya sık tekrar eden vasıfta olabilir. Üç aydan uzun süren, ya da aylar içerisinde sık tekrar eden orta kulak iltihapları kronik otitis media olarak isimlendirilir. Kronik orta kulak iltihabında sadece kulak zarı arkasında bulunan orta kulak boşluğu değil, bu bölge ile iletişim halinde olan kulak çevresi mastoid hava hücreleri de enfeksiyondan etkilenir.

Kronik Orta Kulak İltihabı Nedir?

Kronik otitis media, orta kulak mukozasının 3 aydan fazla süren devamlı enfeksiyonu ile karakterizedir. Orta kulakta iltihaplanmanın erken dönemde tedavi edilmediği veya yetersiz tedavi edildiği durumlarda enfeksiyon ilerler. İlerleyen ve yıkıcı hale gelen enfeksiyon kulak zarında delinmeye, orta kulak yapılarında bozulmaya ve kulak çevresindeki diğer dokularda iltihaplanmaya neden olur. Kronik orta kulak iltihabı bazı duruarda dış ve iç kulağı da etkileyebilir. Kabaca iki çeşit kronik orta kulak iltihabı varlığından bahsedilebilir; basit orta kulak iltihabı ve kolesteatomlu orta kulak iltihabı. Basit orta kulak iltihabında sadece kulak zarı ve kemikçik sistemi etkilenir. Kolesteatomlu orta kulak iltihabında ise basit orta kulak iltihabına ek olarak çevre dokular etkilenerek komşu kemiklerde erimeler başlar.

Kronik Orta Kulak İltihabı Neden Olur?

Kronik otitis medianın en sık görünen nedeni akut otitis medianın yetersiz ya da uygun olmayan şekilde tedavi edilmesidir. Bazı olgularda bireysel anatomik varyasyonlar da orta kulak iltihabının iyileşmesini güçleştirerek kronik ya da tekrarlayıcı bir hale gelmesine neden olabilir. Tekrarlayan akut otitis media atakları bir süre sonra kulak zarında delik oluşmasına yol açar. Östaki tüpünün fonksiyonunu tam olarak yerine getirememesi, bağışıklık sisteminin düşük olması, kronik sinüzit, sık geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonları ve kötü çevre koşulları da kronik otitis mediaya zemin hazırlamaktadır.

Kronik Orta Kulak İltihabı Kulak Zarını Nasıl Etkiler?

Kronik orta kulak iltihabında yani kronik otitis mediada kulak zarı genellikle sağlıklı ve sağlam değildir. Kulak zarı deliktir. Bu delik, iğne başı büyüklüğü kadar küçük olabileceği gibi tüm zarı içerecek şekilde tama yakın da olabilir. Perforasyonun (deliğin) kulak zarının hangi kısmında olduğu tedavi açısından önem arz eder. Perforasyon oluştuğu yere göre marjinal (kenarda) ve santral (merkezi) olarak adlandırılır. Perforasyon annulus denilen kulak zarının içine oturduğu kemik halka kısmına kadar uzanıyorsa marjinaldir. Marjinal perforasyonlar kulak zarının üst bölümünü oluşturan ve daha esnek yapıya sahip olan pars flaksidada dahi oluşabilir. Bu bölgede oluşan perforasyonlar işitmeyi daha fazla etkiler. Annulusa kadar ulaşmıyorsa perforasyon santral olarak tanımlanır. Kulak zarının alt tarafındaki gergin olan kısım yani pars tensada meydana gelen delinmeler santral perforasyon olup genellikle daha az tehlikelidir. Kronik orta kulak iltihabı sırasında kulak zarının sağlam kısımlarında veya orta kulak mukozasında miringoskleroz ve timpanoskleroz adı verilen kireçlenme odakları ortaya çıkabilir.  

Kronik Orta Kulak İltihabının Belirtileri Nelerdir?

Kronik otitis media belirtileri akut orta kulak iltihabından farklıdır. Hastalık genelde ağrısız ve ateş olmadan başlar. Kulakta basınç veya zonklama hissedilebilir. Kulakta genellikle akıntı vardır. Akıntı sulu, yapışkan, iltihaplı ya da kötü kokulu olabilir. Kulak zarında oluşan delinmeler sebebiyle işitme kaybı belirgin hale gelir. Enfeksiyonun iç kulağa geçmesi durumda baş dönmesi, bulantı gibi belirtiler de görülebilir.

Kronik Orta Kulak İltihabının Komplikasyonları Nelerdir?

Kulak iltihabının ilerlemesi ile basit bir orta kulak iltihabından daha ileri sorunlar yani komplikasyonlar ortaya çıkabilir.

İntrakraniyal (kafa boşluğu içinde) komplikasyonlar;

• Menenjit (Beyin zarı iltihabı)
• Ekstradural apse (Beyin zarı dışında apse)
• Subdural apse (Beyin zarı altında apse)
• Beyin apsesi
• Sigmoid sinüs tromboflebiti (beyin çevresi toplardamarı içerisinde iltihaplı pıhtı)
• Otitik hidrosefali (beyin omurilik sıvısının basınç artışı)

İntratemporal (kulak kemiği içinde) komplikasyonlar:

• Mastoidit (kulak kemiği içindeki küçük hava hücrelerinin iltihap tarafından harap edilmesi ve iltihap sıvısı birikimi)
• Petrozit (kulak kemiğinde en içte bulunan uç kısmının iltihabı)
• Subperiostal apse (kulak kemiğinin dış yüzeyini çevreleyen zar kılıf altında iltihap/apse)
• Labirentit (iç kulak iltihabı)
• Fasiyal sinir paralizisi (yüz felci)

Kronik Orta Kulak İltihabının Tanısı Nasıl Konulur?

Her kulak burun boğaz hastalığında olduğu gibi tanının ilk aşaması tam ve detaylı bir kulak, burun, boğaz ve baş boyun muayenesidir. Kulak muayenesi sırasında varsa dış kulak kanalındaki kir (buşon), akıntı ve salgılar temizlenerek kulak zarı belirgin hale getirilir. Muayene kalitesini arttırmak ve takip için endoskopik muayene ve kayıt sistemleri kullanılabilir. Muayene ardından odyolojik inceleme (saf ses ve konuşma uyaranları ile işitmenin detaylı değerlendirmesi) gerçekleştirilir. İhtiyaç halinde başka odyolojik inceleme yöntemleri ve radyolojik incelemeler kullanılabilir (Bilgisayarlı Tomografi ve Manyetik Rezonans Görüntüleme gibi).

Kronik Orta Kulak İltihabı Nasıl Tedavi Edilir?

Öncelikle gerek kulak içerisine uygulanan damlalar gerekse ağız veya kas/damar yoluyla uygulanan ilaçlarla mevcut enfeksiyonun ve iltihabın tedavi edilmesi hedeflenir. Bu amaçla kullanılan ilaçlar arasında antibiyotikler, iltihap azaltıcı ilaçlar, ağrı kesiciler en sık kullanılanlardır. Kulak zarında ve orta kulakta kalıcı hasar oluşmuş bireylerde kulak zarını onarmak ve orta kulağı iyileştirmek için cerrahi tedavi uygulanır. Bu cerrahiler endoskop ve mikroskop gibi gelişmiş aletlerle ameliyathane koşullarında gerçekleştirilir. Cerrahi tedavide hastalıklı dokuların temizlenmesi ve onarılmasının yanı sıra, mümkünse işitmenin korunması ve hatta iyileştirilmesi amaçlanır.