Yaşlılık ve Baş Dönmesi

Yaşlanma, vücudun tüm sistemlerinde fonksiyonel olarak azalma ile seyreden bir süreçtir. Baş dönmesi ve dengesizlik hissi, yaşlı bireylerde en sık görülen şikayetlerden bir tanesidir. Baş dönmesi ve dengesizlik, yaşlı bireylerde hastaneye yatış nedenleri arasında da ön sıralarda yer almakta ve bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir. Denge bozuklukları, bir yandan da düşme ve yaralanma riskine yol açması nedeniyle yaşlı bireylerde daha da önemsenmesi gereken bir sağlık sorunudur. Yapılan araştırmalar, yaşa bağlı vestibüler sistemdeki kayıpların, iç kulakta dengeden sorumlu olan tüylü hücrelerin ve nöronların sayısındaki azalma ile ilişkili olduğundan bahsetmektedir.

Baş dönmesinin en yaygın nedenleri arasında odyovestibüler hastalıklar, kardiyovasküler hastalıklar ve nörolojik hastalıklar yer almaktadır. Yaşlı bireylerde öncelikle odyovestibüler sistemin zayıflaması ile baş dönmesi şikayetleri ortaya çıkar. Baş dönmesine en fazla neden olan Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV), odyovestibüler bir hastalıktır. Yaşın artmasıyla birlikte iç kulağın yaşlanması ve otokoniyaların dejenerasyonu (kalsiyum karbonat kristallerinin yapılarının bozulması ve fonksiyonlarını yerine getirememesi) nedeniyle yaşlı bireylerde BPPV sıklıkla görülür. Meniere hastalığı ve presbivestibülopati yaşlı bireylerde baş dönmesine yol açan diğer sık odyovestibüler hastalıklar arasındadır. Hipertansiyon, ortostatik hipotansiyon gibi kan basıncındaki düzensizlikler, iskemik kalp hastalıkları, aritmi, kalp kapak hastalıkları baş dönmesine neden olan kardiyovasküler hastalıklardan bazılarıdır. Vestibüler migren, serebrovasküler bozukluklar ve polinöropati ise baş dönmesine yol açan nörolojik hastalıklar arasında sayılabilir. Bu hastalıklarla birlikte Parkinson, Alzheimer, Multisistem atrofi gibi dejeneratif bozukluklar ile bazı psikiyatrik bozukluklar (kaygı bozukluğu gibi) da baş dönmesine neden olabilir.

Kliniğimize baş dönmesi nedeniyle başvuran yaşlı bireylerde tam bir kulak burun boğaz muayenesinin ardından ihtiyaç duyulan odyolojik ve vestibüler değerlendirmelerin yapılması ile uygun tedavi belirlenir ve tedavi sürecine başlanır. Diğer hastalıklar nedeniyle düzenli kullanılan ilaçlar vestibüler organları etkileyebileceğinden, bireylerin ilaç kullanımı mutlaka gözden geçirilmelidir. Baş dönmesinin periferik veya santral vestibüler sistemden kaynaklı olup olmadığını ve denge sisteminin diğer sistemler ile uyumlu bir şekilde çalışıp çalışmadığını değerlendirmek amacıyla ihtiyaç duyulan denge testleri yapılmalıdır. Yaşlı bireylerde vestibüler rehabilitasyon son derece önemlidir. Bireylerin fiziksel aktivite ve egzersiz yapmaya teşvik edilmesi denge sorunlarının azaltılması ve tedavisinde çok önemlidir.